Dalie, zwane również georginiami, to przepiękne i efektowne, pochodzące z Meksyku kwiaty. Zachwycają tysiącami odmian, bogactwem form i barw, za wyjątkiem niebieskiej i czarnej. Znajdziemy wśród nich odmiany o wysokości od 20 do 150 centymetrów, o kwiatach pojedynczych, półpełnych, o kwiatach pełnych, dalie karłowe, niskie i o różnych koszyczkach. Dalie należą do roślin bulwiastych, zimujących w pomieszczeniach.
Dalie o kwiatach pojedynczych i półpełnych to głównie odmiany karłowate. Dalie kołnierzykowe mają między kwiatami języczkowatymi dodatkowy okółek wąskich języczków w odmiennym kolorze, dalie anemonowe mają wnętrze koszyczka wypełnione rozrośniętymi kwiatami rurkowatymi tworzącymi wypukłą tarcze. Dalie o kwiatach pełnych to dalie kaktusowe. Dalie pomponowe to odmiany o kulistych koszyczkach, zbudowanych z krótkich kwiatów języczkowych.
Wysokie oraz bardzo wysokie odmiany dalii doskonale wyglądać będą w naturalistycznych kompozycjach, niskie i karłowe z kolei idealnie sprawdzą się na
rabatach, kwietnikach, czy w donicach. Prześlicznie również prezentować będą się sadzone grupami na
trawniku. Dalie doskonale sprawdzają się na kwiaty cięte, niektóre, bowiem z odmian w wodzie wytrzymają nawet 10 dni. Pamiętajmy, by do wazonów ścinać jedynie kwiaty w pełni rozwinięte, w wazonie pąki już się nie rozwiną.
Stanowisko
Decydując się na uprawę dalii powinniśmy pamiętać o stanowisku słonecznym lub lekko zacienionym, glebie przepuszczalnej, żyznej, lekko wilgotnej, zasobnej w składniki pokarmowe. Zabezpieczmy stanowisko osłonięte od wiatru, Dalie, bowiem łatwo się łamią. Łodygi ich są grube, ale delikatne i łamliwe.
Rozmnażanie
Dalie rozmnażamy zarówno wegetatywnie jak i generatywnie.
Sadzonkowanie, stanowiące niezwykle wydajną metodę rozmnażania, polega na pozyskaniu kilkucentymetrowych pędów wraz z tzw. piętką, które sadzonkujemy w perlicie lub piasku, utrzymując jednocześnie temperaturę około 20ºC. Zalecanym podłożem do uprawy okazów matecznych jest substrat torfowy, o pH 6,0–6,5, zmieszany z nawozami o spowolnionym działaniu, na przykład Osmocote, w ilości 1 g/dm³.
Sadzonki pozyskujemy z bulw, posadzonych w lutym, przy udziale ukorzeniacza. Po okresie około miesiąca rośliny uprawiamy w temperaturze 14-18ºC. Pierwsze wyrastające z karp pędy trzeba wyrzucić, ponieważ są zbyt cienkie. Dopiero pędy z drugiego i kolejnych zbiorów są pełnowartościowe i nadają się do reprodukcji. Dalie możemy rozmnażać dzieląc bulwy, pamiętając o pozostawieniu na każdej z oddzielonych karp, co najmniej jednego wykształconego pąka. Uważajmy na zawiązki młodych pędów. Karpy sadzimy do gruntu na początku maja, umieszczając je na głębokości 5 centymetrów pod powierzchnią ziemi. Zarówno opisane powyżej sadzonki jak i roślinki wyrosłe z karp podlewamy regularnie.
Nasiona wysiewamy na przełomie lutego i marca. Pikujemy je po 2-3 tygodniach. Do gruntu wysadzamy po wiosennych przymrozkach, w drugiej, trzeciej dekadzie maja, w rozstawie zależnej od formy. Bardzo wysokie dalie sadzimy w rozstawie 80-100 centymetrów, wysokie 70 centymetrów, niskie 30-40 centymetrów, a karłowate 15-20 centymetrów.
Rozmnażanie z sadzonek, w porównaniu z uprawą z nasion, pozwoli skrócić produkcję o mniej więcej 4 tygodnie. Dalie po tygodniu od posadzenia możemy przyciąć, celem rozkrzewienia. Proces ten, nie jest to jednak konieczny, zabieg ten wydłuża, bowiem okres produkcji o 1, 2 tygodnie.
W przypadku dalii rosnących w doniczkach powinniśmy traktować je retardantami, zapewniającymi zwarty pokrój. Opryskiwanie wykonujemy po tygodniu od przycięcia, w uprawie bez uszczykiwania, po tygodniu od posadzenia dalii do doniczek. Pamiętajmy, iż usuwanie przekwitłych kwiatów pozwoli na otrzymanie ładniejszych kwiatów, przy dłuższym kwitnieniu. Dalie rozkwitają od lipca do października, zazwyczaj do pierwszych przymrozków. Uszczykując końce pędów na początku lata, pobudzimy, więc rośliny do silniejszego krzewienia i zawiązywania większej ilości kwiatów. Rozmiary kwiatów zwiększymy usuwając dolne pąki, pozostawiając tylko kilka kwiatów szczytowych.
Pielęgnacja
Nawożąc dalie pamiętajmy o umiarkowaniu. Nie przesadźmy z azotem, którego nadmiar spowoduje z pewnością zbytni rozrost rośliny i zmniejszy kwitnienie. W okresie suszy dalie wymagają podlewania, unikajmy jednak zalewania systemu korzeniowego. Wysokie odmiany dalii posadzone na wietrznych stanowiskach wymagają palikowania.
Przed zimą, tuż po wystąpieniu pierwszych przymrozków, dalie powinniśmy wykopać, ich pędy przyciąć 10-20 centymetrów nad ziemią. Po wysuszeniu karp rośliny powinny trafić do pomieszczeń zabezpieczonych przed mrozem i tam w temperaturze 5-8ºC powinny przezimować, przy jednoczesnej, przeprowadzanej na bieżąco kontroli bulw.
Ochrona
Dalie narażone są zarówno na choroby wirusowe – mozaikę dalii, grzybowe –
szarą pleśń, zgniliznę twardzikową, głowniową plamistość oraz szkodniki –
mszyce, przędziorki, skorki i ślimaki. Od razy powinniśmy zwalczać mszyce, mogące stać się przyczyną chorób wirusowych.
Najbardziej podatne dalie są jednak na choroby grzybowe. W warunkach nadmiernej wilgotności poraża rośliny szara pleśń. Dalie silnie porażone przez choroby grzybowe powinniśmy natychmiast usunąć, a słabiej zainfekowane opryskiwać, co 2 tygodnie, aż do widocznego zahamowania dalszego rozwoju grzybów. Wśród wielu preparatów wybrać możemy np. Dithane M-45 80 WP. Przędziorki zwalczamy preparatami Talstar 100 EC lub Vertimec 018 EC, mszyce z kolei preparatami Hostaquick 500 EC lub Mospilan 20 SP. Rośliny słabo rosnące, te o przebarwionych liściach, wykopujmy i palmy.
